Zyta Wegner nie żyje

11 sierpnia zmarła Zyta Wegner, zasłużona dla miasta i gminy Skępe, odznaczona przez ministra kultury tytułem "Zasłużona dla kultury", autorka publikacji o Skępem i tablic przedstawiających miejscowe zabytki, wielka patriotka, nauczycielka wielu pokoleń, wspaniała skępianka. Miała 77 lat.

"A kiedy dnia pewnego każesz mi przybyć Boże, to z wszystkich moich wspomnień ogromny stos ułożę. A gdy już dotknę nieba bo trochę się przeżyło, to wiem co wtedy powiem, Ach Boże...warto było"

Tymi strofami wiersza zakończyła swoją ostatnią książkę Zyta Wegner. Był rok 2017. Tak czuła, że warto było natrudzić się, by ocalić od zapomnienia zebrane skrupulatnie i mozolnie fotografie, opowieści seniorów skępskich, zniszczone zabytki swojego Skępego.

Zyta Wegner z domu Nadrowska urodziła się i wychowała w Skępem, przy ulicy Sierpeckiej. I tam spędziła całe życie. Była przerwa na naukę w Bydgoszczy i pracę w Toruniu, ale miłość do rodzinnego miasta okazała się silniejsza. Tu zamieszkała z mężem, wychowała dwoje dzieci. Pracowała w Zespole Szkół Rolniczych w Wymyślinie. Wychowała wiele pokoleń uczniów.

– Najpiękniejszym okresem w moim życiu było macierzyństwo – mówiła Zyta Wegner. – Wychowałam dwoje dzieci, syna Piotra i córkę Annę, mam wnuczkę Maję.

Ponad wszystko kochała swoje Skępe. W 1973 roku napisała scenariusz "Wesela skępskiego" prezentowanego przez młodzież Zespołu Szkół Rolniczych w Wymyślnie podczas Święta Młodości w Kruszwicy. W 1983 roku ocaliła od zapomnienia, przywracając własnoręcznie świetność sztandarowi skępskiej Ochotniczej Straży Pożarnej z 1913 roku. W 2003 roku przygotowała ekspozycję w sali konferencyjnej Urzędu Miasta i Gminy Skępe z dyplomami i pamiątkami mistrzowskimi i czeladniczymi oraz spisem przedwojennych rzemieślników polskich i żydowskich pracujących w Skępem.

W 2007 roku Zyta Wegner wydała album "Rodem ze Skępego" zawierający unikatowe zdjęcia, wspomnienia, opisy. Dzięki Zycie Wegner o Skępem dowiedzieli się słuchacze Polskiego Radia Programu Pierwszego, którym opowiadała o historii, tradycji i kulturze w nagranej w Skępem audycji.

Zyta Wegner jest autorką rysunków przedstawiających zapomniane zabytki Skępego, które można oglądać w muzuem na powietrzu na skępskim Rynku oraz w Borku. Była inicjatorką spotkań skępskich Żydów po latach i ocalania trudnych wspomnień.

W 2017 roku wydała książkę "Moje Skępe – album, pamiętnik mieszkańców od 1856 roku do 2017 roku", będący kontynuacją publikacji "Rodem ze Skępego".

– Opublikowany przeze mnie w 2007 roku album – pamiętnik "Rodem ze Skępego" cieszył się ogromnym zainteresowaniem mieszkańców naszej miejscowości, ale także ludzi z różnych zakątków Polski i świata – mówiła Zyta Wegner. – Spowodował wzrost zainteresowania skępian swoją przeszłością. Kolejne osoby przynosiły mi zdjęcia i dokumenty dotyczące minionych czasów, które stanowiły dla nich cenne pamiątki. Zbierałam te wszystkie unikatowe przedmioty, słuchałam ludzi, sama odwiedzałam ich, by jeszcze dowiedzieć się czegoś od tych, których za chwilę już z nami nie było. I tak uzbierało się tych wspomnień i unikatowych przedmiotów tyle, że zdecydowałam się napisać kolejną książkę, uzupełnienie tej z 2007 roku. To była ciężka praca, ale udało się i przyszłe pokolenia będą miały skąd dowiadywać się, jak wyglądał świat ich przodków.

Zyta Wegner niezwykle ceniła sobie opinie naukowców na temat swoich prac. Z dumą i łzami w oczach przyjmowała kolejne, licznie do niej napływające, listy z podziękowaniami i gratulacjami za kolejne działania na rzecz małej ojczyzny.

Zapamiętamy Zytę Wegner jako osobę niezwykle ciepłą, uczuciową, ambitną, pracowitą i zdolną. To dzięki niej Skępe stawało się bliskie także ludziom z zewnątrz, potrafiła zapalić do miłości do Skępego i robiła to wspaniale. Wielokrotnie także na łamach CLI. Każdy telefon do naszej Redakcji od pani Zyty zwiastował kolejne działanie na rzecz historii Skępego i kolejne godziny dzielenia się cudownymi odkryciami, wspomnieniami. W styczniu tego roku ukazał się artykuł o ostatnich dokonaniach Zyty Wegner, w planach były kolejne. Przerwał je najpierw koronawirus i panująca w Polsce epidemia, a 11 sierpnia – śmierć Zyty Wegner.

Warto było... poznać Zytę Wegner. Był rok 2010. Radni rady miejskiej uhonorowali wtedy swoją mieszkankę tytułem "Zasłużona dla miasta i gminy Skępe" za zasługi w dziedzinie kultury, oświaty i nauki. Relację opublikowaliśmy w CLI i wszystko się zaczęło. Była naszą wierną Czytelniczką i wdzięczną bohaterką reportaży. To dzięki Zycie Wegner poznaliśmy Skępe z najpiękniejszej strony. Prywatnie była wspaniałą kucharką wyczarowującą cuda na talerzach i niezwykle gościnną osobą. I taka pozostanie w archiwalnych wydaniach gazety. Nasza Kochana Pani Zyta, uśmiechnięta i dobra.

Pozostanie na zawsze w sercach, pamięci, w książkach, w muzeum plenerowym na skępskim Rynku, w ekspozycji w ratuszowej sali konferencyjnej. Ocaliła od zapomnienia. Warto było.

W 2015 roku Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Piotr Gliński uhonorował Zytę Wegner odznaką "Zasłużona dla Kultury Polskiej". Zyta Wegner zmarła 11 sierpnia. Spoczęła w grobie rodzinnym, obok ukochanych rodziców, na skępskim cmentarzu. Żegnaj Kochana Pani Zyto, dziękujemy za wszystko i będziemy zawsze pamiętać. Warto było...

Tekst i fot. Lidia Jagielska