Zbierają informacje o bohaterze wojennym

Trzyosobowa grupa uczniów klasy VIII a Szkoły Podstawowej im. I. A. Zboińskiego w Kikole przystąpiła do realizacji X Edycji Projektu Kamienie Pamięci – ,,Harcerze Niepodległej”, której organizatorem jest Oddział IPN Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Katowicach

Kinga Izraelska, Justyna Lewandowska i Jakub Brzozowski w ramach projektu zbierają informacje i upowszechniają zdobytą wiedzę o Henryku Orszcie. – Bohater projektu przyszedł na świat 10.01.1904 r w Kikole. Jego rodzice: Ludwik (1868-1935) i Marianna z domu Pawłowska (1870-1932) początkowo mieszkali w pobliskim Jarczechowie, później w Kikole. Rodzina utrzymywała się z prowadzenia piekarni i była zaangażowana w działalność konspiracyjną. Ich dom był punktem kontaktowym członków POW na powiat lipnowski i częściowo włocławski. Jego bracia: Józef i Ludwik walczyli o niepodległość Polski w czasie I wojny światowej, w wojnie 1920 r. oraz w II wojnie światowej – mówi Jolanta Kuczkowska, nauczyciel historii, opiekun uczniów.

Pan Henryk już jako dziecko pomagał w pracy konspiracyjnej. Ukrywał tajne gazetki, dokumenty, broń za piecem w rodzinnej piekarni. W 1919 r. rozpoczął naukę w pięcioletnim Seminarium Nauczycielskim w Wymyślinie. Jako ochotnik uczestniczył w wojnie z bolszewikami. Miał wtedy tylko 16 lat. W szeregi ZHP wstąpił 15.03.1916 r., a 02.04.1916 r. złożył przyrzeczenie harcerskie na ręce Ludwika Jaworskiego. Drużyny harcerskie prowadził najpierw w Wymyślinie, później w Kikole, Bobrownikach i Lubiczu.
Pierwszą pracę w charakterze nauczyciela podjął w kikolskiej szkole. W 1927 r. w klasztorze w Skępem zawarł związek małżeński z miłością swojego życia –  Feliksą Kieszonką. Kolejną pracę podjął w Bobrownikach (do 1932 r.), a później w Lubiczu, gdzie pracował do wybuchu II wojny. W sierpniu 1939 r. został zmobilizowany do 14. Pułku Piechoty we Włocławku. Brał udział w bitwie nad Bzurą. Za bohaterską postawę został w 1939 odznaczony Krzyżem Walecznych. 19 września dostał się do niewoli, w której przebywał do końca wojny. Podczas ewakuacji oflagu Gross-Born przez Niemców ukrył się wraz z grupą kolegów i na początku lutego 1945 r. zgłosił się na ochotnika do I Armii Wojska Polskiego i uczestniczył w walkach o przełamanie Wału Pomorskiego.
W oflagu ukończył dwuletnie Studium Pedagogiczno-Społeczne. Edukacja obozowa oparta była na standardach obowiązujących w przedwojennym systemie kształcenia, a zajęcia oraz egzaminy prowadzone były przez uwięzionych profesorów i wykładowców akademickich.

Po wojnie został usunięty z wojska. Dzięki wykształceniu pedagogicznemu pracował jako wychowawca w ośrodkach dla młodzieży, wizytator kuratorium. Do emerytury, na którą przeszedł w 1972 r., był dyrektorem Państwowego Domu Młodzieży ,, Las” w Toruniu. Pan Henryk Orszt zmarł 19.VII.1995 roku w Toruniu.

Szczegółowe informacje, zdjęcia z archiwum rodziny Orsztów oraz zgromadzone podczas poszukiwań dokumenty można obejrzeć na prowadzonej przez uczniów stronie  Facebook:  Harcerze Niepodległej – Henryk.
 

(ak), fot. nadesłane