Trzy powiaty pełne dworów i pałaców [zdjęcia]

W październiku Fundacja Ari Ari reprezentowana przez Bożenę Ciesielską zafundowała seniorom ze Skępego i z Wielgiego objazdową wycieczkę szlakiem dworków, pałaców i rezydencji w powiecie lipnowskim, rypińskim i golubsko-dobrzyńskim.

– W tych trzech powiatach znajduje się dużo dworków i pałaców – mówi Bożena Ciesielska. – Ich stan jest zróżnicowany, niektóre popadły w ruinę, inne przeznaczono na domy opieki społecznej, a jeszcze inne odrestaurowano i stały się własnością prywatną. Są też dworki przeznaczone na szkoły lub wystawione na sprzedaż. Dzieje obiektów rezydencjonalnych są bardzo ciekawe, kiedyś pełniły funkcje reprezentacyjne i świadczyły o zamożności właścicieli. Do najbardziej znanych w powiecie lipnowskim należą obiekty w Czarnem, Dyblinie, Kikole, Krojczynie, Łochocinie, Suminie i w Zadusznikach. W powiecie golubsko-dobrzyńskim wyróżnić trzeba pałac w Zbójnie, w powiecie rypińskim w Ugoszczu. To nasza kolejna trasa, obejrzymy obiekty w powiecie lipnowskim i w powiatach sąsiednich. Niektóre można obejrzeć tylko z zewnątrz, do niektórych podejść do bramy, tam gdzie są restauracje, można wejść do środka, po niektórych nie pozostał żaden ślad.

W październiku Bożena Ciesielska przewodniczyła dwóm objazdom, my towarzyszyliśmy wycieczce 23 października. Pierwszym przystankiem na szlaku był dwór z końca XIX wieku w Kamieniu Kmiecym w gminie Tłuchowo. Właścicielem majątku stanowiącego największą własność na ziemi dobrzyńskiej był Hipolit Dunin Wąsowicz herbu Łabędź. Dwór w Kamieniu Kmiecym odziedziczył Wacław, syn Hipolita. Obiekt cechuje styl późnoklasycystyczny z piękną fasadą, portykiem na dwóch kolumnach, ozdobnym tarsanem, boniowanymi narożami, gzymsami. Wokół rozpościera się park krajobrazowy o powierzchni jednego hektara. Cenny starodrzew zachował się do dzisiaj, podobnie jak oryginalny wygląd dworku.

W Krojczynie w gminie Dobrzyń nad Wisłą obejrzeliśmy dwór z 1910 roku, wpisany do rejestru zabytków. Przedwojennymi właścicielami majątku byli Miączyńscy herbu Suchekomnaty, a w 1937 roku dwór nabył Bogdan Jurkiewicz. Po wojnie majątek znacjonalizowano, obecnie mieści się w nim szkoła podstawowa. W miejscu drewnianego spichlerza zbudowane jest boisko sportowe, do historycznego budynku dobudowana jest część szkolna. Uwagę przyciąga wciąż oryginalny portyk wsparty na kolumnach i balkon z balustradą.

W Suminie w gminie Kikół znajduje się zespół dworski i folwarczny z gorzelnią z początku XIX wieku i dwór zbudowany w latach 1850-1875. Ostatnim właścicielem majątku był Bolesław Prądzyński, w czasie wojny zajęli go Niemcy, potem funkcjonował tam PGR, przedszkole, stacja hodowli roślin, obecnie obiekt jest wpisany do rejestru zabytków. Dwór otaczał ponad 3-hektarowy park oraz aleja lipowa.

Uczestnicy wycieczki obejrzeli także zespół pałacowy w Ugoszczu, wpisany do rejestru zabytków, którego historia związana jest ze Skępem. Podczas wojny północnej w Ugoszczu ukrywał się arcybiskup lwowski Konstanty Zieliński, który koronował w 1705 roku na króla Polski Stanisława Leszczyńskiego. Śledzony biskup miejsca ukrycia szukał także w Skępem na Biskupiej Górce. Pałac zbudowany został z inicjatywy Julii Piwnickiej Borzewskiej, po wojnie majątek przejął Skarb Państwa, obecnie mieści się tam DPS "Kombatant".

W Zbójnie właścicielem pałacu wybudowanego w latach 1850-1860 jest Urząd Gminy. Inicjatorem pałacu był Antoni Sumiński, w czasie wojny utworzono tam internat dla młodzieży niemieckiej, obiekt ma 20 pomieszczeń.

Tekst i fot. Lidia Jagielska