Wystawa... do przeczytania

W sali kameralnej Miejskiego Centrum Kulturalnego w Lipnie i w Szkole Podstawowej im. Gustawa Zielińskiego w Skępem można oglądać wystawę "Skępe do przeczytania" przygotowaną przez Małe Muzeum w Skępem podczas tegorocznego Wędrownego Uniwersytetu Etnograficznego 2021.

Wędrowną wystawę w Lipnie otworzyli twórcy Lipnowskiej Grupy Literackiej w piątek 3 grudnia. Wcześniej już eksponaty pojawiły się w skępskiej szkole podstawowej. To wszystko jest możliwe dzięki działaniom Wędrownego Uniwersytetu Etnograficznego i owocnej współpracy Fundacji Ari Ari, Stowarzyszenia Historyczno-Poszukiwawczego "Gustaw", Urzędu Miasta i Gminy w Skępem, Stowarzyszenia Lapidaria – zapomniane cmentarze Pomorza i Kujaw, Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury w Skępem z Lipnowską Grupą Literacką oraz jej przedstawicielką Bożeną Ciesielską. Działanie jest współfinansowane ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury EtnoPolska 2021.

Wystawa, którą można oglądać bezpłatnie w domu kultury w Lipnie przy ulicy Piłsudskiego 22, jest pokłosiem muzealnych zajęć plastycznych odbywających się w Skępem i spaceru literackiego poprowadzonego w gminie Skępe przez Bożenę Ciesielską. Regionalistka i polonistka ściśle współpracująca z fundacją Ari Ari i promująca tym sposobem Skępe z jego zabytkami, postaciami, historią, kulturą i miejscami do niedawna zapomnianymi, jak cmentarze ewangelickie w Łąkiem i nie tylko (o czym można było przeczytać w CLI) przeprowadziła uczestników spaceru po ulicach Skępego, Wioski, Józefkowa tak, by wspomnieć ślady wielkich literatów, którzy na pewnym etapie swojego życia związani byli z regionem lub Skępe odwiedzili.

Józefkowo i ulica Rynek to wspomnienie Czesława Miłosza. Noblista z rodziną 7 czerwca 1995 roku uczestniczył w spotkaniu z Krzysztofem Myszkowskim, krytykiem literackim. Informacje o tej niecodziennej wizycie można znaleźć w "Kwartalniku artystycznym", teraz przypomniała to wydarzenie Bożena Ciesielska.

Wioska to miejsce poświęcone Gustawowi Zielińskiemu, autorowi poematu romantycznego "Kirgiz". Twórca wywodzący się z Wioski ukończył studia w Warszawie, brał udział w powstaniu listopadowym, po ktorym został zmuszony do emigracji. Był znanym w kraju właścicielem dużej biblioteki.

Józef Feliks Zieliński, pseudonim Izeł-Bey z Wioski również brał udział w postaniu listopadowym. Osiadł we Francji i Hiszpanii, miał dwa zakłady fotograficzne, napisał podręcznik "O dagerotypie" i książkę "Wspomnienia z tułactwa".

Wioska to nie tylko słynny ród Zielińskich, ale również miejsce zamieszkania poetki, autorki wielu tomików poezji o tematyce regionalnej Zofii Ewy Szczęsnej.

Władysław z Gielniowa kojarzy się z kościołem Zwiastowania Najświętszej Marii Panny i klasztorem ojców bernardynów w Skępem przy ulicy Klasztornej 5. Pracował tu od 1499 roku do 1504 roku, dozorując budowę klasztoru. Przypisuje się Władysławowi z Gielniowa właśnie ułożenie "Godzinek o niepokalanym poczęciu Najświętszej Maryi Panny" lub ich przetłumaczenie z języka łacińskiego.

Jerzy Pietrkiewicz pojawia się również na literackim przystanku: klasztor w Skępem. Na krużgankach wmurowana jest tablica z wierszem Pietrkiewicza "Modlitwa do matki boskiej skępskiej na dzień 8 września". Na jej odsłonięciu obecny był między inny Jan Twardowski i Wiesław Myśliwski.

Ewa Szelburg-Zarembina to także pisarka związana ze Skępem. W roku 1925 roku przyjechała do Wymyślina z mężem Jerzym Ostrowskim, który został dyrektorem miejscowego Seminarium Nauczycielskiego. To w Wymyślinie powstała książka dla dzieci "Najmilsi". To tu Ewa Szelburg poznała swojego drugiego męża Józefa Zarembę. Spacerowicze literaccy śladów Ewy Szelburg-Zarembiny szukali przy ulicy Wyślińskiej 2, gdzie obecnie znajduje się Zespół Szkół im. Waleriana Łukasińskiego.

Konstanty Puzyna i Janusz Odrowąż-Pieniążek wspominani są w Szkole Podstawowej im. Gustawa Zielińskiego w Skępem, przy Alei 1 Maja 89. Krytyk teatralny, eseista, poeta, autor tomiku "Kamyki", prawnuk Gustawa Zielińskiego. Jako dziecko przyjeżdżał do Wioski, do babki Marii Zielińskiej. W 1986 roku przybył do szkoły podstawowej w Skępem na sesję popularno-naukową poświęconą Gustawowi Zielińskiemu.

Henryk Czarnecki wspominany jest w Skępem na Rynku i ulicach Okopowej oraz Spacerowej. To pisarz, autor scenariusza do serialu "Daleko od szosy" oraz wielu powieści, np. "Profesor na drodze". Skępe i okolice Czarnecki upamiętnił w książce "Powroty".

Obecnie w Skępem przy ulicy Klasztornej 20 mieszka poeta, autor ośmiu tomików poezji i zbioru opowiadań zatytułowanego "Klasztorna 20", przewodniczący Lipnowskiej Grupy Literackiej Sławomir Ciesielski.

Skępe miało szczęście do ludzi literatury i tak jest do dzisiaj. Skępe to także miejsce bogate historycznie, krajobrazowo i przyrodniczo.

W szkole w Skępem oprócz wystawy "Skępe do poczytania" uczniowie mieli okazję obejrzeć także wędrowną ekspozycję "Sześć małych muzeów" uwzględniającą istotne miejsca Lubienia Kujawskiego, Kowala, Łącka koło Pakości, Włocławka, Aleksandrowa Kujawskiego i Skępego.

Tekst i fot. Lidia Jagielska