Dobrze chronią zabytki

Radni niemalże jednogłośnie, dziewięcioma głosami za, przy jednym wstrzymującym się, przyjęli sprawozdanie z realizacji w latach 2017-2019 gminnego programu opieki nad zabytkami.

– Głównymi założeniami i priorytetem gminnego programu opieki nad zabytkami dla miasta Lipna są dążenie do poprawy stanu zasobów dziedzictwa kulturowego z zachowaniem krajobrazu kulturowego gminy oraz podwyższenie świadomości społecznej mieszkańców i właścicieli zabytkowych obiektów – wyjaśnia Robert Kapuściński, inżynier miasta. – Dla przypomnienia powiem, że w mieście mamy kościół parafialny WNMP z drugiej połowy XIV wieku, budynek poczty z XIX wieku, park miejski z przełomu XIX i XX wieku, cmentarz ewangelicki z pierwszej połowy XIX wieku, cmentarz parafialny z drugiej połowy XIX wieku wraz z kaplicą cmentarną i wzgórze świętego Antoniego jako grodzisko z XIV wieku.

Kościół parafialny WNMP jest niewątpliwie najcenniejszym zabytkiem w Lipnie, zbudowany lub przebudowany z wykorzystaniem fragmentów wcześniejszego został w połowie XIV wieku, a pierwsze wspomnienia o parafii sięgają 1379 roku. W 1819 roku przeprowadzona została restauracja zniszczonej świątyni, w 1869 roku remont przeszedł dach i wieża. W latach 1880-1884 wzniesiono niestylową zakrystię oraz kaplice: św. Doroty (nazywaną kaplicą św. Barbary) i św. Teresy (zwaną kaplicą świętego krzyża) oraz chór muzyczny. Zabytek sakralny był remontowany potem w latach: 1956, 1967-1975 i 1978-1980. W latach 2006-2007 wykonano diamentowanie prezbiterium i konserwację zewnętrznej strony elewacji z krzyżem i freskiem. Polichromia autorstwa Zygmunta Klaryski z 1973 roku odnowiona została w latach 1992-1993.

Lipnowska zabytkowa świątynia zbudowana jest w stylu gotyckim, z cegły. Ołtarz główny został przeniesiony z klasztoru bernardynów w Skępem około 1972 roku. Jest to obraz manierystyczny z pierwszej połowy XVII wieku, trzykrotnie odnawiany w latach 1952, 1975 i 2011. 30-głosowe organy zostały przebudowane w 1956 roku. Kościół otoczony jest murem wzniesionym z polnych kamieni w 1856 roku z bramą z 1880-1884 roku.

Cmentarz parafialny mieści wiele nagrobków kamiennych i żeliwnych z drugiej połowy XIX wieku, zachowało się kilka nagrobków prawosławnych z epitafiami wypisanymi cyrylicą. Przy głównej alei znajduje się kaplica cmentarna, stanowiąca jednocześnie grobowiec rodzinny, wzniesiona w 1837 roku przez rodzinę Rakowskich.

Niewątpliwą ozdobą miasta i przyrodniczą perełką jest parki miejski im. Gabriela Narutowicza. Powstał w pierwszych latach XX wieku, a do rejestru zabytków został wpisany w 1993 roku. Park zajmuje 11 hektarów. W 1914 roku posadzono w lipnowskim parku pierwsze szlachetne odmiany drzew i krzewów, wprowadzając tym samym na obszarze kulturę parkową. Podczas zaboru rosyjskiego wstęp do parku miejskiego był płatny. W 1918 roku w parku posadzony został dąb wolności, który wpisany jest obecnie do rejestru pomników przyrody. W 1910 roku, w pięćsetną rocznicę bitwy pod Grunwaldem, wzniesiono w parku pomnik świętego Antoniego, a w 1930 roku pomnik poległych w wojnie 1920 roku (odbudowany w 1992 roku). W końcu lat '70 XX wieku zbudowany został amfiteatr z muszlą koncertową. Dwudziestolecie międzywojenne to lata świetności parku miejskiego jako miejsca spacerów, rozrywki, sportu z parkową kawiarnią i doskonale utrzymanymi kortami tenisowymi, altaną, stawem z łabędziami i licznymi koncertami.

Lipnowski park to 23 gatunki rozpoznanych, zinwentaryzowanych drzew i krzewów oraz trzy dęby-pomniki przyrody, których wiek przekracza 200 lat. To miejsce apeli patriotycznych i miejsc pamięci tworzonych przez obecnych samorządowców tkj. dąb niepodległości z 2018 roku, posadzony przez burmistrza Pawła Banasika w setną rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości czy tablica pamiątkowa z okazji 100-lecia bitwy warszawskiej wręczona włodarzowi Lipna 30 lipca 2020 roku przez prezydenta RP Andrzeja Dudę.

Tekst i fot. Lidia Jagielska