Inwestycje zamiast funduszu sołeckiego

W miniony poniedziałek dziesięcioro rajców nie wyraziło zgody na wyodrębnienie w przyszłym roku w budżecie gminy Chrostkowo funduszu sołeckiego. Dwoje radnych było przeciwnych, dwoje wstrzymało się od głosu

– Podejmujemy taką uchwałę, bo chcemy wymienić stary ciągnik, już prawie dwudziestoletni na nowy, dostosowany do potrzeb komunalnych, dostosowany do urządzeń i maszyn, które już są w posiadaniu gminy – wyjaśnia wójt gminy Chrostkowo Mariusz Lorenc. – Mamy trudności w zgraniu tych urządzeń ze starymi ciągnikami, a wiemy o tym, że prawie osiemdziesiąt prac wykonanych przez urząd gminy w sołectwach wymagało użycia ciągnika. W związku z tym chcemy ten nowy ciągnik zakupić.

I dlatego w przyszłym roku budżetowym gmina nie wyodrębni w swoim budżecie funduszu sołeckiego, czyli środków do dyspozycji poszczególnych sołectw, a pieniądze te przeznaczy na zakup nowoczesnego ciągnika, który będzie służył mieszkańcom całej gminy Chrostkowo.

– Rada gminy rozstrzyga o wyodrębnieniu w budżecie gminy środków stanowiących fundusz sołecki do dnia 31 marca roku poprzedzającego rok budżetowy – wyjaśnia sekretarz gminy Chrostkowo Danuta Gralicka. – W projektowanej uchwale rada gminy nie wyraża zgody na wyodrębnienie funduszu.

I rajcy taki projekt uchwały zaprezentowany na poniedziałkowej sesji poparli. Fundusz sołecki jest bowiem formą budżetu partycypacyjnego. Są to środki wyodrębnione w budżecie gminy, które są zagwarantowane dla sołectw na wykonanie przedsięwzięć służących poprawie warunków ich życia. To zebranie wiejskie, czyli mieszkańcy danego sołectwa podejmują decyzję, na co mają zostać wykorzystane przeznaczone dla ich sołectwa pieniądze. Dlatego też, to samym mieszkańcom zależy na tym, aby środki były wydawane w sposób prawidłowy i efektywny i dlatego też sołtysi z gminy Chrostkowo nie bez oporów pomysł władz gminy przyjęli.

– Ja szczegółowo prezentowałem już zestawienie wydatkowania funduszu sołeckiego w minionych latach i chcę powiedzieć, że w minionej kadencji także w jednym roku funduszu sołeckiego nie wyodrębniliśmy i wtedy zakupiliśmy koparko-ładowarkę, która pomniejszyła nam koszty usług w jednym tylko roku o około 23 tysięcy złotych, został nam tylko zakup paliwa – wyjaśnia wójt gminy Chrostkowo Mariusz Lorenc. – Chodzi więc o to, by zrezygnować z wszelkich usług. Rzeczywiście tak jest, że do wydatkowanej złotówki z funduszu gmina otrzymała dwadzieścia groszy z powrotem, ale my na przyszły rok zamierzamy realizować dwie ważne inwestycje, gdzie do każdej złotówki ubiegamy się o osiemdziesiąt groszy. Będą to dwie drogi i w przypadku Makówca na przykład to jest nie dwadzieścia, a prawie siedemdziesiąt groszy, a w przypadku innej wsi, będziemy ubiegać się nie o dwadzieścia groszy jak jest w funduszu sołeckim, a prawie o osiemdziesiąt groszy dofinansowania i to są kwoty w przypadku Makówca 1,222 mln złotych, a w przypadku drugiej drogi to będzie osiemset tysięcy zwrotu, a koszt gminy tylko dwieście tysięcy złotych. Proszę więc o szczegółową analizę i racjonalne podejście. Jeśli chodzi o wydatkowanie funduszy sołeckich to rzeczywiście jest tak, że te pieniądze są potrzebne, bo komu pieniądze nie są potrzebne? W przypadku jednak Makówca na przykład były oprócz dróg przeznaczane pieniądze, jak mówi tutaj sołtys, na wyposażenie świetlicy, na zakup namiotu, na kosiarkę, na obchody wsi. Makówiec nie może narzekać i nie powinien, ponieważ mieszkańcy już zyskali wiele dróg, zyskali piękną świetlicę wybudowaną ze środków gminy, mają nowy samochód strażacki do ratowania zdrowia i życia mieszkańców, a przed nami ogromna inwestycja, jakiej jeszcze nie było, bo w kwocie około 2 milionów złotych. My będziemy mocno starać się, by ten poziom zwrotu 1,222 mln złotych otrzymać, a to pozwoli nam, żeby dochody gminy wzrastały i żeby fundusze sołeckie wzrastały. Ponieważ, jak w jednym roku nie wyodrębniliśmy funduszu, a nie korzystaliśmy w następnych latach z usług, fundusz sołecki wzrósł i to dużo, o to wszyscy sołtysi mogą potwierdzić. Jeśli sołtysi mają argumenty, które nas przekonają, ja jestem w stanie dalej o tym rozmawiać.

Argumentów mocnych sołtysi nie mieli i rajcy zdecydowali, że w przyszłym roku funduszu sołeckiego w budżecie gminy Chrostkowo nie będzie. Jest jednak pewne, że dzięki temu gmina wzbogaci się o nowy ciągnik i tym samym obniży koszty wykonywania prac na wiele lat.

Zgodnie z prawem decyzja o utworzeniu funduszu sołeckiego pozostaje w gestii rad gmin. 

Zasady tworzenia i realizacji funduszu sołeckiego oraz zasady zwrotu (z budżetu państwa) części wydatków wykonanych w ramach funduszu sołeckiego (obecnie wysokość zwrotu wynosi 20, 30 i 40 %, najwyższy zwrot dostają gminy najuboższe, a najmniejszy te najbogatsze) – reguluje ustawa o funduszu sołeckim. Fundusz sołecki jest realizowany od 2009 roku w naszym kraju. Biorąc pod uwagę liczbę gmin, w których funkcjonuje fundusz można stwierdzić, że jest to rozwiązanie zgodne z oczekiwaniami społeczności wiejskiej. W latach 2009-2013 około 55 % gmin, w których są sołectwa, tworzyło fundusz sołecki. Od 2014 roku liczba gmin która realizowała fundusz sołecki stale rośnie i w 2018 roku fundusz sołecki realizowany jest w 71,31 % gmin w kraju, w których są sołectwa tj. w 1551 gminach.

Zgodnie z przepisami ustawy „pełen cykl” dotyczący realizacji jednego funduszu sołeckiego trwa 3 lata (np. w roku 2017 gmina podejmuje uchwałę o wyodrębnieniu w budżecie gminy funduszu sołeckiego, który jest realizowany w 2018 roku, a w 2019 roku następuje zwrot z budżetu państwa części wydatków wykonanych w ramach funduszu sołeckiego) – czyli: planowanie, realizacja, zwrot. 

Oznacza to, że w jednym roku – np. w roku 2018 – gmina podejmuje zarówno decyzję o wyodrębnieniu (bądź niewyodrębnieniu) w budżecie gminy środków stanowiących fundusz sołecki w roku 2019, poszczególne sołectwa z terenu danej gminy realizują przedsięwzięcia zaplanowane do realizacji w poprzednim roku oraz gmina występuje ze stosownym wnioskiem do wojewody o zwrot z budżetu państwa części wydatków wykonanych w ramach funduszu sołeckiego w roku 2017.

Ustawą o funduszu sołeckim wprowadzono zestandaryzowany system wsparcia inicjatyw lokalnych, który umożliwia realizację ważnych społecznie przedsięwzięć na terenie sołectwa. Dzięki ustawie o funduszu sołeckim nastąpił znaczny wzrost aktywności społecznej i inicjatyw obywatelskich na terenach wiejskich i, jak wskazał w czasie sesji wójt Mariusz Lorenc, w gminie Chrostkowo także. Po rocznej przerwie władze wrócą do wyodrębniania funduszu sołeckiego i znów mieszkańcy zdecydują o wydatkach.

Tekst i fot. Lidia Jagielska