Okres lęgowy ptaków w pełni

Około 140 gatunków ptaków co roku buduje swoje gniazda. Niektóre już je zbudowały, inne są w trakcie, a jeszcze kolejne się do tego przymierzają. Dlatego okres lęgowy w Polsce ustalono szeroko, od marca do połowy października. Wszystko pod czujnym okiem leśników

Ptaki zakładają gniazda w różnych miejscach. Nie tylko wysoko w koronach drzew. Gniazda znaleźć możemy na ziemi, w podszycie czy wykrotach (obalonych na przykład przez wiatr drzewach), tradycyjnie w dziuplach lub przygotowanych do tego celu budkach lęgowych.
Okres lęgowy ptaków to dla leśników czas szczególny. Widoczność w drzewostanach jest zróżnicowana, a w związku z tym zidentyfikowanie wszystkich gniazd bywa dla nich bardzo trudne. Zadaniem pracowników Lasów Państwowych jest otoczenie opieką gniazd ptasich. Dzięki przestrzeganiu przepisów prawa jak i wewnętrznym wytycznym Lasy Państwowe robią wszystko, by podczas prac gospodarczych (wycinki drzew czy zabiegów pielęgnacyjnych) wyeliminować ryzyko uszkodzenia gniazd.

Każdy gatunek ma swój czas lęgowy. Na przykład bielik zaczyna gniazdować od stycznia do lipca, jerzyk – od maja do sierpnia, a wróbel – od marca do sierpnia. Dlatego ustanowiono, że okres lęgowy będzie bardzo szeroki – od marca do 15 października.

Czy ten czas obliguje do wstrzymania wszelkich prac przez Lasy Państwowe? Nie. Jeżeli leśnicy znajdą na danym terenie ptaki zakładające gniazdo, już wysiadujące jaja lub opiekujące się pisklętami, to zaprzestają prac do czasu zakończenia procesu wychowania młodych. Przepisy stanowią jasno: „w okresie lęgowym ptaków nie wycina się drzew, na których zostały zidentyfikowane zasiedlone gniazda.” Dlatego tak ważne jest tu czujne oko leśnika.

A co my możemy zrobić w tym czasie? Podczas spacerów po lasach wiosną i latem zdarza się, że znajdujemy pisklę, które wypadło z gniazda. Ważne jest, aby odróżnić pisklę od podlota. Zrobimy to, przyglądając się upierzeniu ptaka: pisklęta są nagie lub mają niepełne upierzenie, podloty posiadają już wiele piór. Leśnicy uczulają, aby nie ratować podlotów. Podlot sobie poradzi. Jest na ziemi, bo „uczy się życia”. Co innego pisklę. Żywe pisklę na ziemi oznacza, że gniazdo musi być stosunkowo nisko. Należy jak najszybciej zlokalizować gniazdo i odłożyć ptaka na miejsce.

Budki dla ptaków
Jednym z działań wspierających ochronę ptasich lęgów jest regularne wywieszanie przez leśników nowych budek lęgowych. Choć naturalnymi miejscami gniazdowania ptaków w lesie są dziuple oraz gałęzie drzew i krzewów, to Lasy Państwowe jako gospodarze lasu regularnie dokładają na drzewa budki lęgowe. Dlaczego?

Nie wszystkie lasy stwarzają ptakom odpowiednie warunki do życia. Problem ten dotyczy głównie drzewostanów w średnim wieku, z przewagą sosny, w których brakuje starych, dziuplastych drzew. Właśnie w takich miejscach jeszcze przed okresem lęgowym, nim zakończy się zima, leśnicy wywieszają regularnie wiele nowych budek oraz konserwują i czyszczą te już wiszące.
Wszystko po to, by ptaków było coraz więcej. Ptaki skutecznie pomagają chronić las. Przed nadmierną liczebnością owadów, które swoim apetytem mogą zagrozić trwałości lasu. W lasach naszego regionu najczęściej zawieszane są budki typu A oraz B (patrz ramka), które są chętnie zamieszkiwane przez: sikory, wróble, pleszki, szpaki, kowaliki, czy dzięciołki.

Jak zbudować budkę lęgową
Mimo, iż okres lęgowy ptaków już się rozpoczął, budki lęgowe można budować i wywieszać na drzewach o każdej porze roku. To, że jakiś gatunek nie zasiedli budki na wiosnę w tym roku, nie znaczy, że nie zrobi tego w kolejnym. Ptaków wedle szacunków przybywa. Przed wywieszeniem budki na drzewie najlepiej zapytać o radę leśników, nikt bowiem nie zna się na tym lepiej.

Budka lęgowa powinna być wykonana z nieheblowanej i niemalowanej deski o grubości minimum 2 cm. Wszystkie ścianki powinny szczelnie do siebie przylegać, ale jedna z nich ma mieć możliwość otwierania. Wlot do budki powinien być umiejscowiony jak najwyżej. Najczęstszym błędem przy budowie budek lęgowych jest montaż patyczka pod otworem. Nie należy tego robić. Na jakiej wysokości umieścić budkę lęgową? O to właśnie najlepiej zapytać leśnika. Wielkość budki, a także wysokość jej ulokowania na drzewie jest uzależniona od tego, dla jakiego gatunku została ona przeznaczona (patrz ramka). Niektóre budki najlepiej zawiesić na wysokości 2 metrów, a inne aż 7. Na pewno odległość między budkami powinna wynosić mniej więcej 30 metrów. By dać ptakom przestrzeń i własne terytorium.